3 minuty

VSME – dobrowolny standard ESG dla małych i średnich firm

10 października 2025

VSME – co to jest?

VSME — Voluntary Sustainability Reporting Standard, to dobrowolny standard raportowania zrównoważonego rozwoju, przeznaczony dla małych i średnich przedsiębiorstw (SME), które nie są objęte obowiązkowym zakresem Dyrektywy o raportowaniu zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSRD).

Standard został opracowany przez EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) na zlecenie Komisji Europejskiej, jako część pakietu „SME Relief Package” i działa jako narzędzie umożliwiające przedsiębiorstwom łatwiejsze udzielanie informacji ESG, które coraz częściej są wymagane przez banki, inwestorów i większe przedsiębiorstwa w łańcuchach dostaw.

Struktura standardu VSME

Standard VSME składa się z dwóch modułów: Basic Module i Comprehensive Module:

Basic Module: minimalny zakres ujawnień, który obejmuje podstawowe informacje i metryki ESG. Jest to moduł „podstawowy”, rekomendowany zwłaszcza dla mikroprzedsiębiorstw i mniejszych SME.
Comprehensive Module: rozszerzona wersja, zawierająca dodatkowe dane, które mogą być wymagane przez partnerów biznesowych, inwestorów czy instytucje finansowe w łańcuchu wartości.

Standard uwzględnia także zasady proporcjonalności, wymogi są modyfikowane tak, by były wykonalne dla firm o ograniczonych zasobach.

Główne cele VSME

Ułatwienie SME odpowiadania na rozpowszechnione, często rozproszone i nieskoordynowane, żądania ujawnienia informacji ESG ze strony dużych firm i instytucji finansowych.
Poprawa dostępu do finansowania zrównoważonego, ponieważ przejrzystość ESG staje się kryterium dla kredytodawców i inwestorów.
Zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla SME — uproszczenie raportowania, dostosowanie do możliwości przedsiębiorstw.

Rekomendacje dotyczące VSME

Poniżej zestaw kluczowych rekomendacji związanych z VSME — co warto wiedzieć i zastosować:

Rekomendacja	Co oznacza w praktyce
Dobrowolne stosowanie	SME, które nie muszą raportować wg CSRD, mogą korzystać z VSME, jeśli chcą. To daje elastyczność.
Modułowy i stopniowy charakter	Zaczynać od modułu podstawowego; dodawać elementy z modułu rozszerzonego kiedy firma ma już pewne zasoby lub gdy partnerzy biznesowi/finansujący o to proszą.
Zasada „value-chain cap”	Duże przedsiębiorstwa powinny ograniczać swoje wymagania informacyjne względem SME do tego, co jest zawarte w standardzie VSME — w przeciwnym razie prośby mogą być nadmierne. To ma chronić SME przed nadmiernym obciążeniem.
Ułatwienia i materiały wspomagające	Dostęp do przewodników, szablonów (np. Excel/XBRL), edukacyjnych materiałów, narzędzi, by raportowanie było możliwe przy mniejszych nakładach.
Transparentność i porównywalność	Ujawnianie informacji, które są istotne, wiarygodne, porównywalne, zrozumiałe i możliwe do zweryfikowania; możliwe ujmowanie specyfiki sektora, ale też unikanie nadmiernych szczegółów, które są trudne do zebrania dla SME.
Monitorowanie i dalszy rozwój	Śledzenie, jak standard jest przyjmowany w praktyce przez SME, jakie problemy się pojawiają, jakie zmiany mogą być potrzebne; ewentualne dopasowania w ramach przyszłych aktów delegowanych.

Korzyści i wyzwania dla organizacji

Korzyści:

Lepszy wizerunek i transparentność — pokazanie zaangażowania w zrównoważony rozwój.
Ułatwienia w kontaktach z dużymi klientami i finansowaniem — jeśli używają standardu VSME, łatwiej im będzie uzyskać potrzebne dane.
Pomoc w zarządzaniu ryzykami środowiskowymi i społecznymi, które mogą wpływać na operacje, koszty, reputację.
Możliwość lepszego planowania strategicznego, gdy firma zacznie mierzyć, monitorować i raportować kwestie ESG.

Wyzwania:

Brak obowiązku = mniejsza motywacja u niektórych firm do rozpoczęcia raportowania.
Wymagania nawet uproszczone mogą być trudne, jeśli firma nie ma dobrze rozwiniętej wewnętrznej organizacji, danych czy kompetencji w obszarze ESG.
Potencjalne koszty — czas, szkolenia, narzędzia.
Ryzyko fragmentacji — jeśli partnerzy biznesowi będą prosić o dodatkowe dane spoza standardu, może się robić chaos lub rozproszenie obowiązków.

VSME może się okazać początkiem transformacji

VSME to istotny krok ku temu, żeby mniejsze przedsiębiorstwa mogły uczestniczyć w trendzie ESG w sposób dostosowany do swoich możliwości. Standard oferuje równowagę między wymaganiami rynku a realnymi możliwościami SME — poprzez modułowy charakter, uproszczenia, i mechanizmy ochrony przed nadmiernymi wymaganiami.

Dla wielu organizacji zastosowanie VSME może się okazać początkiem transformacji: lepsze zarządzanie wpływem środowiskowym i społecznym, poprawa wizerunku, większa odporność rynkowa i szansa na lepsze warunki finansowania.