Przepisy są jasne: architekt jest twórcą projektu, który stworzył. Dlatego prawa do projektu architektonicznego przysługują przede wszystkim architektowi. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych określa, jakie uprawnienia przysługują twórcy. Wskazuje również sposoby, na jakie można zabezpieczyć swoje interesy w umowach.
Skontaktuj się z nami, aby otrzymać pomoc prawną od doświadczonych specjalistów, którzy odpowiedzą na Twoje pytania.
Autorskie prawa osobiste przysługują wyłącznie architektowi jako twórcy. Są one nierozerwalnie związane z osobą autora, a ich celem jest ochrona więzi twórca – projekt. Oznacza to, że architekt na zawsze pozostaje autorem, bez względu na to, kto korzysta z jego projektu.
Jak przejawiają się one w praktyce? Architekt decyduje o tym, gdzie i kiedy po raz pierwszy upubliczni swój projekt. Ma on również prawo do oznaczania go własnym nazwiskiem lub pseudonimem.
Osobiste prawa do projektu architektonicznego są niezbywalne. Oznacza to, że architekt nie może przenieść „autorstwa” na inną osobę nawet, jeśli przeniesie on prawa majątkowe do projektu.
Majątkowe prawa autorskie to część praw autorskich, które dają twórcy lub innemu podmiotowi prawo do korzystania z utworu i czerpania z niego korzyści majątkowych. Innymi słowy, osoba posiadająca prawa majątkowe decyduje, w jaki sposób i na jakich warunkach utwór może być wykorzystywany przez inne osoby.
Majątkowe prawa autorskie, ze swej natury, mogą być przenoszone na inne osoby, jak choćby na wspomnianego wyżej inwestora. Dzięki temu, architekt może komercjalizować swoją twórczość i zezwalać na korzystanie ze swojego projektu za odpowiednim wynagrodzeniem.
Umowa, która reguluje stosunki pomiędzy architektem a „nabywcą” jego projektu powinna ściśle określać zakres uprawnień i urzeczywistniać zamiary obu stron. Dla architektów oznacza to przede wszystkim precyzyjne określenie zakresu, w jakim możliwe jest dalsze korzystanie z projektu. Istotne jest także uzgodnienie warunków jego modyfikacji czy ewentualnej dalszej odsprzedaży. Z perspektywy inwestora istotne jest upewnienie się, że nabywane prawa wystarczą do realizacji zamierzeń związanych z projektem, choćby w zakresie liczby realizacji czy ewentualnych adaptacji. Jeśli inwestor nie ma wystarczającej kontroli nad projektem, może to stanowić ograniczenie w dalszym jego wykorzystaniu.
Jakie są najpopularniejsze rodzaje umów zawieranych pomiędzy architektem a nabywcą projektu? Czym się charakteryzują?
Jest to najbardziej powszechny rodzaj umowy zawieranej pomiędzy architektem a nabywcą projektu. Pozwala ona nabywcy na korzystanie z projektu zgodnie z zakresem ustalonym w umowie, ale nie przenosi na niego pełnych praw majątkowych. Zakres umowy wytycza uprawnienia inwestora oraz wyznacza granice możliwości i sposobów korzystania z projektu.
Licencja może przyznawać wyłączność na korzystanie z projektu przez jego nabywcę. Może również dopuszczać sytuacje, w których licencjobiorca będzie uprawniony do udzielenia zgody na korzystanie z projektu przez inne osoby.
Podpisując tego rodzaj umowę, inwestor nabywa prawa majątkowe do projektu i może z niego korzystać. Ponownie: zakres umowy jest bardzo ważny. W umowie należy opisać tzw. pola eksploatacji czyli nic innego, jak właśnie sposoby korzystania z projektu. Choć podobnie jest w przypadku licencji, to w przypadku, gdy przenoszone są prawa do projektu architektonicznego, wymaga to szczególnej uwagi.
Warto opisać, do jakich działań upoważniony jest nabywca czyli, co może dalej zrobić z projektem. Warto przy tym określić, czy przeniesienie praw obejmuje modyfikację projektu, jego kopiowanie, czy wykorzystanie w innych projektach. W przyszłości pozwoli to uniknąć sporów na tle naruszenia praw autorskich.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej o prawie własności intelektualnej, przeczytaj nasz artykuł.
Projekt architektoniczny stanowi przejaw działalności twórczej jego autora i podlega ochronie prawnej. Architektowi przysługują prawa do projektu architektonicznego: autorskie prawa majątkowe i osobiste. Możliwe jest przeniesienie autorskich praw majątkowych na inną osobę albo udzielenia jej zgody na korzystanie z projektu w formie licencji. Bardzo ważna jest treść każdej z umów: to ona decyduje o sposobach korzystania z projektu oraz reguluje sytuację architekta po przekazaniu projektu innej osobie.
Zrównoważona strategia biznesowa w nowym ebooku. Zbuduj organizację przyszłości.
Adriana Kidawa
Jesteś zainteresowany współpracą?
Napisz, zadzwoń lub zostaw kontakt obok.
